Tepelena

Tepelena është një qytet dhe komunë në Qarku i Gjirokastrës , në jug të Shqipërisë . Qyteti është i vendosur në bregun e majtë të lumit Vjosa , rreth tre kilometra në drejtim të rrymës nga bashkimi i tij me Drino . Deri në heqjen e rretheve në vitin 2000, Tepelenë ishte selia e Qarkut Tepelenë . Vendndodhja e saj është strategjikisht e rëndësishme dhe nuk është një kështjellë shkatërruar zënë një pikë 300 metra mbi lumin. Ali Pasha i Tepelenës ka lindur në fshatin e afërt të Beçisht. Në 1847, shkrimtari britanik Edward Lear vizitoi qytetin dhe vuri në dukje ndërtesat shkatërruara.

Në të Vjosa aty pranë (Greek: Aoos ) Narrows ( " Aoi Stena "), një maqedonas ushtri ndaluar rrugën për Epirin dhe, në vitin 198 pes, një betejë vendimtare, i Beteja e Aous , u zhvillua në mes të një ushtrie romake urdhëruar nga Konsulli Titus Quinctius Flamininus dhe maqedonasit urdhëruar nga Philip V . Pas një përpjekje të një armëpushim dhe një betejë të pafrytshme, një Sheperd udhëhoqi ushtrinë romake në një pikë ku maqedonasit do të mund të sulmuar dhe romakët fituan betejën. Të Bizantinët ndërtoi një kullë mbrojtëse e cila është zhvilluar me sukses gjatë Perandorisë Osmane epoke në shekullin e 15 dhe nga Ali Pasha në fillim të shekullit të 19-të.

Të xhonturke Revolucionarët u takuan në Tepelenë në shkurt 1909, në një përpjekje për të bindur nacionalistët shqiptarë të bashkohen me ta. Në vitin 1920, një tërmet dëmtuar rëndë qytetin e cila u rindërtua plotësisht pas. Tradita lokale thotë se nëse Tepelenë kalon 100 ndërtesa do të shkatërrohet. Në të njëjtin vit, 400 ushtarë italianë iu dorëzua shqiptarëve gjatë Betejës së Vlorës . Më 7 prill 1939, forcat italiane zbarkoi në Shqipëri dhe mori kontrollin e vendit dhe Tepelenës, në fillim të Luftës së Dytë Botërore. Pas ofensiva italiane në Greqi në tetor të vitit 1940 dështoi, trupat shqiptare në Tepelenë nën komandën e Kolonel Prenk Pervizi braktisur ushtrinë italiane. Koloneli protestuan duke thënë komandën italiane se shqiptarët nuk ishin mish për top. Si pasojë, kolonel Pervizi si dhe oficerë të tjerë dhe trupat shqiptare janë transferuar në malet e Shqipërisë së veriut dhe të izoluar aty. Kjo "tradhti" nga ana e trupave shqiptare inicioi një humbje të madhe të italianëve kundër ushtrisë greke.

Kjo ishte revolta e parë kundër pushtimit italian. Forcat greke kundër-sulmuan dhe avancuar drejt Tepelenës në një ofensivë të përgjithshme në Vlorë . Pavarësisht nga disa sulme dhe ndihmën për grekët nga britanikët Forcave Ajrore Mbretërore , italianët arritën të mbajnë qytetin dhe në fund të prillit të vitit 1941, pas pushtimit gjerman të Jugosllavisë , ushtria greke u detyrua të tërhiqet. Më vonë, regjimi komunist i pasluftës konvertuar kampin lokale ushtrisë italiane në një kamp pune të detyruar. Ky kamp ishte i njohur për brutalitetin dhe sëmundje atje dhe është referuar si "shqiptar Belsen ". Familjet, të moshuarit, gratë dhe fëmijët u arrestuan këtu, si dhe familjet me ndikim shqiptare të cilat regjimi komunist donte të asgjësuar. Shumë vdiqën dhe varret e tyre kanë qenë të fshehura [6] duke lëronte tokën dhe mbjellje thekër, ku në vendin e varrimit. Ishte lëshoj veten diktatori Enver Hoxha, i cili kishte dhënë urdhër për të bërë të zhduken varret, kur mori vesh se varret janë e dënuar ishin të mbyllur në atë kamp. Kampi u mbyll në vitin 1954. Në këtë kamp, shumë fëmijë dhe të moshuar vdiqën nga sëmundje, vështirësi e mungesa. Sidomos një pjesë të madhe kolera epidemi vranë shumë të burgosur. Në trazirave të vitit 1997 në Shqipëri , Tepelenë u bë një pikë fokale për kryengritjen kundër Sali Berishës qeverisë 's. Komiteti Popullore u ngarkuar e qytetit në mars 1997 dhe u lirua politikanin e opozitës Fatos Nanon nga burgu lokal. Lëvizja u përhap menjëherë në Gjirokastër ku armët janë shpërndarë nga Tepelenë.

Tepelena është e vendosur në bregun e majtë të lumit Vjosa në një pllajë mbi lumin. Lumi vlen këtu, pasi lumi ka thyer përmes disa kilometra në Këlcyrë Gorge një zinxhir mal, në veri. Përveç kësaj Drino rrjedh në këtë pikë. Në veri të Tepelenës, lumi Benca vijnë nga jug-perëndim nga Kurvelesh derdhet në Vjosë . Tepelenë u formua në 2015 reformën e pushtetit lokal nga bashkimi i ish komunave Kurvelesh , Lopes , Qendër Tepelenë dhe Tepelenë, që u bë njësi komunale. Selia e komunës është qyteti i Tepelenë. Popullsia e përgjithshme e qytetit është 8949 (2011 regjistrimit), në një sipërfaqe totale prej 431.24 km 2. Popullsia e ish-komunës në regjistrimin e vitit 2011 ishte 4.342.